Η μεγάλη σημασία του συνεδριακού τουρισμού ως μέσου συμπλήρωσης, εμπλουτισμού και βελτίωσης της τουριστικής προσφοράς είναι αυτονόητη και προκύπτει ξεκάθαρα από τις τοποθετήσεις διακεκριμένων ομιλητών σήμερα. Ο συνεδριακός τουρισμός αποδίδει, κατά κεφαλή, το διπλάσιο περίπου εισόδημα από ό,τι το κλασικό παραθεριστικό τουριστικό πακέτο. Κοινό χαρακτηριστικό εκείνων που συμμετέχουν σε συνεδριακές εκδηλώσεις είναι το υψηλό μορφωτικό και εισοδηματικό τους επίπεδο. Πέραν από τη συνεδριακή δραστηριότητα, αυτή καθ’ αυτή, έχουν ποικίλα ενδιαφέροντα για ενεργητικό τουρισμό, στην ικανοποίηση των οποίων επιδίδονται πριν και μετά τα συνέδρια (pre and post conference activities). Σ’ αυτά συγκαταλέγονται κρουαζιέρες, γκόλφ, ναυταθλητισμός, τουρισμός περιπέτειας, γαστρονομικές και οινικές απολαύσεις, κ.ο.κ. Η συνεδριακή δραστηριότητα προσφέρεται ιδιαίτερα για δωδεκάμηνο τουρισμό. Σε συνδυασμό με άλλα συνθετικά στοιχεία της τουριστικής προσφοράς, ενισχύει την προσπάθεια δημιουργίας χειμερινών προγραμμάτων που ενεργοποιούν ξενοδοχειακές και άλλες τουριστικές εγκαταστάσεις καθώς και ανθρώπινο δυναμικό τα οποία αναγκαστικά αργούν, ιδίως στο πεντάμηνο Νοεμβρίου – Μαρτίου.
Η Ελλάδα διαθέτει μοναδικά συγκριτικά πλεονεκτήματα για τη διεκδίκηση μεγάλου μεριδίου της συνεδριακής αγοράς. Ο συνεδριακός τουρισμός συνδυάζεται με την περιήγηση αξιοθέατων και ιδίως αρχαιολογικών χώρων και μουσείων, πράγμα που μας ενδιαφέρει αφού οι πολιτισμικοί μας πόροι μας προσδίδουν σαφές συγκριτικό πλεονέκτημα. Σήμερα οι κορυφαίοι φορείς διοργάνωσης συνεδρίων, σκέπτονται την Ελλάδα ως προορισμό όπου οι σύνεδροι αναζητούν τις επαγγελματικές, επιστημονικές και πολιτιστικές τους ρίζες. Επιπροσθέτως, οι περισσότερες τουριστικές αναπτυγμένες περιοχές της χώρας μας διαθέτουν αξιόλογες ξενοδοχειακές μονάδες με συνεδριακές εγκαταστάσεις κατάλληλες για την διεξαγωγή συνεδριακών εκδηλώσεων υψηλού επιπέδου. Παρ’ όλα αυτά, βρισκόμαστε σε μια απελπιστικά χαμηλή θέση στην κατάταξη των συνεδριακών προορισμών. Προκειμένου να βελτιώσουμε την θέση μας, είναι ανάγκη να εντοπίσουμε “τι και τις πταίει”. Αλλά ακόμα πιο σημαντικό είναι να δούμε όλοι μαζί, ο καθένας από τον τομέα ευθύνης του, με συστηματικό και οργανωμένο τρόπο τι πρέπει να κάνουμε για να διεκδικήσουμε και να πάρουμε το μερίδιο της συνεδριακής αγοράς που μπορεί και πρέπει να μας ανήκει. Ενδεικτικά, ας δούμε κάποια από τα συμπτώματα και ας κάνουμε κάποιες αναγωγές ξεκινώντας από την εποχικότητα που σίγουρα συνδέεται με την ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού και των συγγενών στοιχείων του:
Το πεντάμηνο Νοεμβρίου – Μαρτίου αντιπροσωπεύει μόλις το 10,03% των τουριστικών μας αφίξεων, ενώ για τις διανυκτερεύσεις , το ποσοστό είναι ακόμα ζοφερότερο, μόλις 4,03% με πτωτική τάση.
Τα αντίστοιχα ποσοστά των τουριστικών αφίξεων για τις ανταγωνίστριες χώρες, κατά το χειμερινό πεντάμηνο έχουν ως εξής: Ισπανία 25,84%, Τουρκία 20,54%, Κύπρος 19,12%, Πορτογαλία 28,95%, Αίγυπτος 39,42%.
Τα αίτια αυτού του φαινομένου πρέπει προφανώς να αναζητηθούν στην περιορισμένη προσφορά ειδικών τουριστικών υποδομών και προγραμμάτων που επιτρέπουν την ευχάριστη απασχόληση του ελεύθερου χρόνου των τουριστών κατά την χειμερινή αλλά και την εκτός αιχμής περίοδο, με κυρίαρχα στοιχεία τις συνεδριακές, wellness και γκολφικές και αθλητικές εγκαταστάσεις.
Ας δούμε πρώτα τις αντικειμενικές αδυναμίες για την ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού:
1. Ασφαλώς οι ελλείψεις σε ειδική τουριστική υποδομή που προανέφερα , συμπεριλαμβανομένης και της συνεδριακής, αποτελούν σοβαρό ανασταλτικό παράγοντα. Ιδιαίτερα η έλλειψη έστω και ενός αυτοτελούς συνεδριακού κέντρου που θα μπορεί να φιλοξενεί πολύ μεγάλα συνέδρια με συνδυασμό μάλιστα με μεγάλους εκθεσιακούς χώρους, όταν όλοι οι ανταγωνιστές μας τα διαθέτουν, εξηγεί γιατί δεν παίρνουμε μεγάλα συνέδρια. (Το πολύπαθο συνεδριακό και, ίσως εκθεσιακό κέντρο, της Αθήνας βρίσκεται ακόμα υπό σκέψη και μελέτη).
2. Υστερούμε σε γενικές υποδομές, αλλά ευτυχώς έχουμε θετικές εξελίξεις σ’ αυτό τον τομέα, χάρη στα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης αλλά και στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004.
Κατά τη γνώμη μου, πάντως η πιο μεγάλη αδυναμία μας είναι υποκειμενική: Η έλλειψη συνεδριακής κουλτούρας και η συνειδητοποίηση της μεγάλης σημασίας της για τον τουρισμό και, κατ’ επέκταση, για το σύνολο της οικονομίας της χώρας μας.
Και εδώ ακριβώς βρίσκεται η μεγάλη ευθύνη όλων μας μέσα και έξω απ’ την αίθουσα και πρώτα απ’ όλα η δική μου ευθύνη. Δεν κατάφερα και δεν καταφέραμε να πείσουμε τις πολιτικές ηγεσίες όλων των παρατάξεων και σε ήσσονα βαθμό τους επαγγελματίες του ιδιωτικού τομέα για τη σημασία του συνεδριακού τουρισμού καθώς και των άλλων μορφών εναλλακτικού τουρισμού, με στόχο την ενεργοποίηση της Πολιτείας για την προώθηση των έργων ειδικής τουριστικής υποδομής, πράγμα που πέτυχαν να κάμουν ανταγωνιστές μας. Είναι εξάλλου τοις πάσιν γνωστό ότι οι εγκαταστάσεις αυτές δεν έχουν σημαντικά δικά τους έσοδα και δεν αποσβένονται αφ’ εαυτών, καταξιώνουν όμως τις ξενοδοχειακές κλίνες και άλλες τουριστικές υπηρεσίες. Γι’ αυτό, απαιτείται η δυναμική παρέμβαση της πολιτείας και η πολύ γενναία χρηματοδότηση αυτών των έργων. Άντ’ αυτού όμως, συνεχίζουμε να απαριθμούμε τις διάφορες μορφές εναλλακτικού τουρισμού και να ευχολογούμε ασύστολα και…η τροχοπέδη της γραφειοκρατίας παραμένει, δυστυχώς, σχεδόν ανέπαφη. Συνεδριακή υποδομή όμως, δεν είναι μόνα τα συνεδριακά κέντρα – μικρά και μεγάλα – καθώς και οι ξενοδοχειακές κλίνες που τα εξυπηρετούν. Είναι η σωστή διάταξη των συνεδριακών χώρων, ο κατάλληλος και σύγχρονος εξοπλισμός, η ποικιλία μεγάλων και μικρών αιθουσών (break out rooms) καθώς και οι συμπληρωματικοί εκθεσιακοί χώροι. Είναι ο σωστός φωτισμός, τα κατάλληλα βάθρα ομιλητών (podia), τα spot lights, οι μεγάλες οθόνες (σταθερές και κινητές), τα κατάλληλα μηχανήματα προβολής (overhead, Icd και video projector) και, γενικά, εφαρμογές πολυμέσων. Σε όλα αυτά, με λίγες τιμητικές εξαιρέσεις, υστερούμε πολύ.
Αλλά αυτά δεν αρκούν. Για να αξιοποιήσουμε αποτελεσματικά όλα αυτά τα υλικά μέσα, χρειάζεται να αποκτήσουμε γνώση και εμπειρία. Πρέπει να κατακτήσουμε γνωστικά, αλλά και να ασκηθούμε στην οργάνωση, στην υποστήριξη, στη διαχείριση και την προβολή συνεδρίων, μεγάλων και μικρών, συμπεριλαμβανομένων και σεμιναρίων, συμποσίων, εταιρικών συναντήσεων και λοιπών εκδηλώσεων. Χρειάζεται να δημιουργήσουμε ικανά και εξειδικευμένα στελέχη που θα πάρουν στις πλάτες τους τη μεγάλη αυτή προσπάθεια. Προσπάθεια που απαιτεί συνέργιες σε ολόκληρο το φάσμα της συνεδριακής δραστηριότητας, από τον ΕΟΤ και τις διοικήσεις των Περιφερειών της χώρας, μέχρι τους επαγγελματίες οργανωτές συνεδρίων (PCOs), τους ξενοδόχους, τους πωλητές και τους τεχνικούς υποστήριξης σε κάθε ξενοδοχείο. Στο τελευταίο ατό σημείο, της υποστήριξης δηλαδή, των συνεδρίων, μεγάλων και μικρών, ιδιαίτερα των μικρών, υστερούμε σε εξειδικευμένο προσωπικό με τεχνικές γνώσεις και δεξιότητες. Κάθε φορέας οργάνωσης συνεδριακών εκδηλώσεων, χρειάζεται τον άνθρωπο του, σύμβουλο και υποστηρικτή, που κατανοεί, προβλέπει και καλύπτει τις συνεδριακές του ανάγκες. Είναι υποχρέωση μας να δημιουργήσουμε αυτά τα στελέχη, δίνοντας έτσι νόημα, αντίκρισμα και αξία στο σύνολο των προσπαθειών μας για την ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού, ξεκινώντας από την εκπαίδευση εκπαιδευτών.
Εκτός από την αυτόνομη υποχρέωση των Σχολών Τουριστικής Εκπαίδευσης και του ΟΕΕΚ (μέσω των ΙΕΚ) να συμβάλουν σ’ αυτή την προσπάθεια, ο ΣΕΠΟΣ και οι κορυφαίοι επαγγελματίες της συνεδριακής τέχνης που τον απαρτίζουν, μπορεί να παίξει ένα σημαντικό ρόλο ως συνεδριακός σύμβουλος και κλάδου και προσφέροντας συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση στα στελέχη και τους υπαλλήλους των επιχειρήσεων που φιλοξενούν συνεδριακές εκδηλώσεις. Συνολικά, χρειάζεται να δραστηριοποιηθούμε όλοι, πολιτεία και φορείς του ιδιωτικού τομέα, σε μια δυναμική στρατηγική συμμαχία για την ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού, κερδίζοντας το χαμένο έδαφος. Είναι, πράγματι, καιρός να πάρουμε στα σοβαρά την πολύ σοβαρή αυτή υπόθεση, εξασφαλίζοντας μια θετική προοπτική για την ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού και συμβάλλοντας στην υγιή τουριστική ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας στη χώρα μας.
| Περίληψη ομιλίας στο Συνέδριο του ΣΕΠΟΣ, στα πλαίσια της πολυσυνεδριακής εκδήλωσης MONEY SHOW, με θέμα: Οι προοπτικές του Συνεδριακού Τουρισμού στην Τουριστική Βιομηχανία και την Οικονομία της Ελλάδας και η Αξιοποίηση των Ολυμπιακών Αγώνων και των CVB. |
(*) Νίκος Σκουλάς: τ. Υπουργός Τουρισμού
Νοέμβριος 2003
