Μετά την αναθεώρηση του Συντάγματος ίσως κάποτε να ακολουθήσει και η αναθεώρηση του Ποινικού Κώδικα. Και τότε ίσως προβλεφθεί ως ποινή (και μάλιστα για σοβαρότερα αδικήματα) η παρακολούθηση ενός ή περισσότερων εκδηλώσεων (ανάλογα με το αδίκημα) με παρουσιάσεις όπως αυτές που βρισκόμαστε να παρακολουθούμε έστω και χωρίς σε βάρος μας καταδικαστική απόφαση. Γιατί αν τα λευκά κελιά προκαλούν σήμερα διαμαρτυρίες για την απουσία κάθε πληροφορίας και ερεθίσματος που επιβάλλει το λευκό τους χρώμα τότε ίσως όλοι να ξεσηκωθούν με τον κατακλυσμό των πληροφοριών που εκτοξεύονται προς το αθώο ακροατήριο. Ίσως μάλιστα να χαρακτηριστεί και ως επικίνδυνη ακτινοβολία (αμφιβάλετε;). Προσέξτε δεν λέω μηνυμάτων, αλλά πληροφοριών. Δηλαδή: Data. Τί θέλετε; Ιατρικό συνέδριο; Sales meeting; Συνάντηση για το περιβάλλον και την προστασία της Φύσης; Μήπως προτιμάτε εκπαιδευτικό σεμινάριο; Data! Χείμαρρος πληροφοριών, αριθμών, στοιχείων, αποτελεσμάτων έρευνας. Ατέλειωτοι πίνακες, αναρίθμητα bullets, charts, “πίτες”… ‘Ελεος! (…είμαι αθώος κύριε Πρόεδρε!).
“Νερό, νερό παντού αλλά ούτε σταγόνα να πιείς” Αυτό ακριβώς. Αλλά γιατί; Γιατί μέσα σ’ολόκληρο τον ωκεανό των πληροφοριών δεν υπάρχει το εξής ένα: Αυτό που λέμε η ανθρώπινη επαφή, η ανθρωποκεντρική προσέγγιση. Πείτε το όπως θέλετε αλλά απέναντί σας δεν έχετε Cray supercomputers έχετε ανθρώπους. Κι ως άνθρωποι χρειάζονται μηνύματα, ενθουσιασμό, συνειρμούς, παρακίνηση. Κι είναι δική σας δουλειά να συναρμόσετε τις πληροφορίες σας σε ΕΝΑ κεντρικό μήνυμα από το οποίο να προκύπτει ΕΝΑ συγκεκριμένο όφελος για το κοινό σας κι ΕΝΑ σχέδιο δράσης. Ναί, γιατί τελικά την παρουσίασή σας δεν την κάνετε έτσι “για τυπικούς λόγους” αλλά γιατί θέλετε να συγκινήσετε το κοινό σας και να το κάνετε να συμπεριφερθεί και να δράσει ανάλογα. Ίσως να θέλετε να διευρύνουν την επιστημονική σας έρευνα, να αξιολογήσουν τα ευρήματά σας και να προχωρήσουν παραπέρα. Ή να σας πουν απλώς την γνώμη τους. Ίσως να πρέπει να προωθήσουν το προϊόν στην αγορά. Ή ίσως να χρειάζεται να αλλάξουν συνήθειες για το δικό τους καλό ή για την προστασία του περιβάλλοντος και της Φύσης. Κι έτσι, ίσως να εξοικονομούν ενέργεια, να κάνουν την ζωή τους πιό άνετη, να κερδίζουν περισσότερο, να φαίνονται πιό όμορφοι ή να νοιώθουν καλύτερα. Προβάλλετε το όφελος. Δώστε ένα κίνητρο στο κοινό σας για να σας προσέξει. Εξηγείστε εξαρχής και με απλά λόγια ΓΙΑΤΙ τα όσα έχετε να παρουσιάσετε είναι σπουδαία (αν είναι). Μην το θεωρήσετε αυτονόητο και μην περιμένετε ότι θα το διαπιστώσουν οι ίδιοι καθώς θα προχωράτε στην παρουσίασή σας. Δυστυχώς για σας οι πιό γενναίοι θα ‘χουν φύγει κι οι άλλοι θα ‘χουν κατεβάσει τον διακόπτη (ή και τα βλέφαρα). Κάντε τους να σας πιστέψουν. Πείτε τους για σας και την ενασχόλησή σας με το αντικείμενο που παρουσιάζετε. Δεν μιλάμε για πτυχία και τίτλους σπουδών, για βαθμούς και θέσεις στην ιεραρχία, ούτε για λεπτομερή ανάλυση του βιογραφικού σας. Πολύ δε περισσότερο δεν μιλάμε για αμετροέπεια και κομπορρημοσύνη. Αλλά για το κτίσιμο της παρουσίασής σας έτσι ώστε ταυτόχρονα να κτίζεται και η δική σας αυθεντία. Το ότι κάποιος θα σας παρουσιάσει και θα αναφέρει τις γνώσεις σας και τις ικανότητές σας δεν φτάνει. Σημασία έχει να κερδίζετε εσείς όλο και περισσότερο την εμπιστοσύνη του κοινού σας. Θέλετε μια συμβουλή; Κοιτάτε τους ανθρώπους σας στα μάτια. Δεν απευθύνεστε στα κρύσταλλα του πολυέλαιου, στην επιγραφή EXIT, ή στην άκρη της γραβάτας σας. Απευθύνεστε στους ανθρώπους που έχετε απέναντί σας. Κοιτάξτε τους στα μάτια έστω κι αν είναι πέντε, πενήντα ή πεντακόσιοι. Και πέντε χιλιάδες να είναι, είναι στο χέρι σας να τους κάνετε να αισθανθούν ότι οι ματιές σας διασταυρώνονται.
Ομως, μην εγκαταλείψετε ΠΟΤΕ τη σκέψη ότι ανά πάσα στιγμή έχετε απέναντί σας ΕΝΑ φίλο στον οποίο αναπτύσσετε τα επιχειρήματά σας. Αλλιώς κινδυνεύετε να δείτε το τέρας του τρακ να προβάλλει το απαίσιο κεφάλι του. Μην το φοβηθείτε. Παθαίνουμε τρακ αν δεν έχουμε την “δεδηλωμένη” του ακροατηρίου. Αν δεν έχουμε σιγουρέψει την αποδοχή του. Αλλά τι πιό απλό! Ρωτήστε τους! Ξεκινώντας τη παρουσίασή σας ρωτήστε: Ποιοί έχουν ασχοληθεί με την έρευνα σε παρεμφερή θέματα; Πόσοι έχουν δοκιμάσει ένα όμοιο προϊόν; Από ποιούς επαγγελματικούς χώρους υπάρχουν άτομα στο ακροατήριο; Σε τί βαθμό γνωρίζουν το αντικείμενο που θα παρουσιάσετε; Ρωτήστε και συνεχίστε να ρωτάτε σε σημεία-κλειδιά της παρουσίασής σας. Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα από το να παρουσιάζετε σε ένα κοινό για το οποίο δεν γνωρίζετε τα χαρακτηριστικά του. Τί θα παθαίνατε αν ψάχνατε στα σκοτεινά την έξοδο σε ένα άγνωστο σας χώρο; Αυτό ακριβώς. Κάντε ό,τι κάνουν πολλοί έμπειροι παρουσιαστές. Πηγαίνετε νωρίτερα, ακόμη και από την αρχή της εκδήλωσης, έστω κι αν η δική σας παρουσίαση θα ακολουθήσει πολύ αργότερα. Κάποιοι μάλιστα υποδέχονται οι ίδιοι το κοινό καθώς προσέρχεται στην αίθουσα για την παρουσίασή τους. Δεν το κάνουν μόνο από ευγένεια αλλά κυρίως γιατί έτσι έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τον κάθε έναν προσωπικά. Μία ματιά, δυό λόγια, και μία χειραψία είναι αρκετά για να οδηγήσουν την παρουσίασή σας στο στόχο της. Ταυτόχρονα όμως έτσι αποκαθιστάτε την επαφή. Δείχνετε ότι έχετε πραγματικά να κάνετε με άτομα και όχι με ψυχρούς αποδέκτες πληροφοριών. Αν και συνηθίζεται, μην ανεβείτε εκεί πάνω κι αρχίστε να διαβάζετε ερήμην του κοινού. Γιατί είναι πολύ πιθανό το κοινό να γνωρίζει ήδη αυτά που εσείς έχετε ετοιμάσει να πείτε (ή να διαβάσετε) ή αντίθετα, μπορεί να πρέπει να σταθείτε και να αναλύσετε κάποια σημεία. Θυμηθείτε ότι είστε εκεί για να προσφέρετε στο κοινό σας. Και τα slides; Θα πείτε. Τί γίνεται με τα slides; Θα τρέχετε να προσπεράσετε κάποια ή θα ζητάτε συγγνώμη για την έλλειψη κάποιων άλλων; Όχι βέβαια. Το Power Point που τόσο αγαπάτε σας δίνει την δυνατότητα να “κρύψετε” μία ή περισσότερες “υποπαρουσιάσεις” μέσα στην βασική σας παρουσίαση. Κι έτσι αν σε κάποιο σημείο της παρουσίασής σας χρειαστείτε περισσότερα στοιχεία μπορείτε με ένα “κλικ” να ενεργοποιήσετε την “υποπαρουσίαση” που έχετε κρύψει πίσω από κάποιο slide της βασικής. Είναι απλό αλλά και τόσο χρήσιμο. Κι επιπλέον θα σας κάνει να ξεχωρίσετε. Και μάλιστα με τρόπο σωστό και εποικοδομητικό. Η παρουσίασή σας πρέπει να ξεχωρίζει. Γιατί αλλιώς την περιμένει η άβυσσος της αδιαφορίας και της πλήξης. Σκεφθείτε ότι όπως εσείς επιλέγετε τα προϊόντα που χρησιμοποιείτε απορρίπτοντας όλα τα άλλα, έτσι και το κοινό θα πρέπει ΓΙΑ ΚΑΠΟΙΟ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟ ΛΟΓΟ να “επιλέξει” να φιλοξενήσει στον εγκέφαλο του -ή ακόμη καλύτερα, στη ψυχή του- το μήνυμά σας. Αλλιώς…ανυπαρξία.
Βέβαια “η κοινή λογική” σας παροτρύνει να ακολουθήσετε την σιγουριά της επανάληψης. Εξάλλου, μπορεί να πει κανείς, κάποια πράγματα έχουν καθιερωθεί. “Μα, έτσι γίνεται πάντα…!” Ίσως όμως εσείς να θέλετε πραγματικά να πρωτοτυπήσετε. Προσοχή όμως. Είναι πολύ εύκολο να παρασυρθείτε. Αν ανακατέψετε όλα τα απίθανα backgrounds, effects, transitions, και ηχητικά “ευρήματα” που μπορείτε να βρείτε και όλα τα clipart αρχεία που διαθέτετε, γιατί πιστεύετε ότι έτσι θα σας προσέξουν και “θα τους τα πείτε καλύτερα”, κάνετε δυστυχώς το ίδιο κλασικό λάθος. Στον κόσμο της κινηματογραφίας και του video υπάρχει το αξίωμα ότι το μονταζ είναι σωστό όταν περνάει απαρατήρητο από τον θεατή. Και στη δική σας περίπτωση ο κόσμος δεν έρχεται να δεί εφφέ αλλά περιεχόμενο. Κι αν δεν υπάρχει το περιεχόμενο τα εφφέ δεν θα σώσουν την κατάσταση. Απλώς θα χρησιμεύσουν ως quiz καθώς το κοινό θα σκέφτεται “Α!, έβαλε κι αυτό, Α! να κι εκείνο!, Άραγε τι θα βάλει μετά; Εσείς όμως αλλιώς τόχατε σκεφτεί. Να πούμε όμως και μια αλήθεια. Όπως μάθατε τη δουλειά σας ή σπουδάσατε την επιστήμη σας, η τέχνη της αποτελεσματικής παρουσίασης είναι κάτι που μαθαίνεται. Κι είτε θα το μάθετε μόνοι σας, μαθαίνοντας κι από τα λάθη σας, είτε θα ζητήσετε από κάποιον να σας το μάθει. Κι έστω κι αν δεν σκοπεύετε να γίνετε επαγγελματίας παρουσιαστής ίσως η επόμενη παρουσίαση που ετοιμάζετε να αξίζει τον κόπο. Και βέβαια μην ξεχνάτε ότι πάντοτε: “Έχετε το δικαίωμα να μη μιλήσετε γιατί οτιδήποτε πείτε να ξέρετε ότι θα χρησιμοποιηθεί εναντίον σας”.
(Απρίλιος 2001)
