Συνεδριακός Τουρισμός εν πλω

του Ιωάννη Παπαδημητρόπουλου*

Παροχές του κρουαζιερόπλοιου στο συνεδριακό τουρίστα

Διαμονή

Οι καμπίνες στα σύγχρονα κρουαζιερόπλοια είναι εφάμιλλες από κάθε άποψη των δωματίων των ξενοδοχείων αντίστοιχης κατηγορίας. Βεβαίως, ανάλογα με το μέγεθος του πλοίου, την παλαιότητά του και την εσωτερική του διαρρύθμιση οι καμπίνες ποικίλλουν σε αριθμό και μέγεθος, αλλά χονδρικά μπορούν να χωριστούν στις παρακάτω κατηγορίες:

• Σουίτες (suites): Τα μεγαλύτερα σε μέγεθος και πιο πολυτελή δωμάτια στο πλοίο, που συνήθως έχουν στην πλειοψηφία τους ιδιωτικό μπαλκόνι για τους διαμένοντες.
• Εξωτερικές πολυτελείς καμπίνες (balcony staterooms): Πολυτελή και ευρύχωρα δωμάτια με μπαλκόνι που συνήθως το μοιράζονται με μερικές ακόμη καμπίνες.
• Εξωτερικές καμπίνες (ocean view staterooms): Δωμάτια κανονικού μεγέθους που διαθέτουν παράθυρο ή φινιστρίνι προς την θάλασσα.
• Εσωτερικές καμπίνες (interior staterooms): Δωμάτια κανονικού μεγέθους που βρίσκονται στο εσωτερικό του πλοίου και δε διαθέτουν παράθυρο ή φινιστρίνι

Όλες οι παραπάνω κατηγορίες δωματίων υποδιαιρούνται περαιτέρω σε μια σειρά από υποκατηγορίες που δηλώνονται διεθνώς με ένα συνδυασμό γραμμάτων του λατινικού αλφαβήτου ή και αριθμών, όπως SA, SB, SC, D1, D2 κ.α. Οι συνδυασμοί αυτοί δηλώνουν το μέγεθος της καμπίνας, τον όροφο που βρίσκεται και αρκετούς άλλους παράγοντες και επεκτείνονται συνεχώς και αναμορφώνονται, όσο νηολογούνται νεώτερα και μεγαλύτερα πλοία με περισσότερες και πιο πολυτελείς καμπίνες ή έξτρα παροχές.

Οι βασικές ανέσεις που όλες οι σύγχρονες καμπίνες σε ένα κρουαζιερόπλοιο διαθέτουν είναι: 1) Δύο διπλά κρεβάτια που μπορούν να ενωθούν σε ένα queen-size, 2) Τηλέφωνο για εξωτερικές κλήσεις, 3) Κλιματισμός με θερμοστάτη, 4) Χρηματοκιβώτιο στο δωμάτιο, 5) Καθρέπτης και πιστολάκι, 6) Ιδιωτικό μπάνιο με ντουζιέρα.

Επιπλέον παροχές ανάλογα με την κατηγορία του δωματίου και την εταιρία μπορούν να είναι: 1) Επίπεδη τηλεόραση και DVD Player, 2) Πρόσβαση στο Ίντερνετ, 3) Ξεχωριστό καθιστικό και γραφείο, 4) Μικρό ψυγείο και μίνι-μπαρ, 5) Υψηλής ποιότητας προϊόντα καθαρισμού και φροντίδας προσώπου και σώματος, 6) Μπανιέρα και διπλός νεροχύτης, 7) Καφετιέρα και παρασκευαστής τσαγιού.

Τέλος, υπάρχει και μια σειρά από πολυτελή προϊόντα και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες που προσφέρονται στις ακριβότερες σουίτες και διαφέρουν ανάλογα με το πλοίο, την εταιρία και άλλους παράγοντες. Αυτές περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων: 1) Μεγάλα προσωπικά μπαλκόνια και ανεξάρτητα από τους υπολοίπους επιβάτες σαλόνια και τραπεζαρίες για συγκεκριμένους μόνο, 2) Πλήρη συστήματα ψυχαγωγίας και απεριόριστη πρόσβαση στο Διαδίκτυο, 3) Υψηλής ποιότητας σεντόνια, σκεπάσματα και μαξιλαροθήκες από τα καλύτερα υλικά, 4) Υπηρεσίες όπως δυνατότητα πλήρους δείπνου στην καμπίνα, 24ώρη υπηρεσία δωματίου, υπηρεσία καθαριστηρίου και σιδερώματος χωρίς έξτρα χρέωση, μπάτλερ, concierge κ.α.
Συνεδριακές εγκαταστάσεις και υπηρεσίες
Όπως έχουμε αναφέρει, τα σύγχρονα κρουαζιερόπλοια διαθέτουν πολύ καλές συνεδριακές εγκαταστάσεις και υποδομές. Τα νεότευκτα πλοία των κολοσσών της κρουαζιέρας είναι εξοπλισμένα με συνεδριακές αίθουσες που μπορούν να φιλοξενήσουν μέχρι 2000 άτομα και να αναδιαρρυθμιστούν κατά βούληση, πλήρως κλιματιζόμενες, με φυσικό ή τεχνητό φως, εξοπλισμένες με τελευταίας τεχνολογίας οπτικοακουστικά μέσα και μέσα προβολής με επαγγελματίες χειριστές, δυνατότητες τηλεδιάσκεψης, δορυφορικών συνδέσεων, wi-fi, κάθε είδους μικρόφωνα, video-wall, οθόνες και κάθε άλλο κομμάτι τεχνικού εξοπλισμού που θα περίμενε κάποιος από ένα συνεδριακό κέντρο. Συνοπτικά μπορούν να αναγνωριστούν τέσσερις τύποι συνεδριακών εγκαταστάσεων σε ένα πλοίο:

• Αίθουσες συναντήσεων (meeting rooms): Είναι άνετες, έχουν συνήθως περιορισμένη χωρητικότητα ανά αίθουσα για καλύτερη παρακολούθηση και μπορούν να αναδιαμορφωθούν σε διάταξη σχολικής αίθουσας ή ακροατηρίου.
• Συνεδριακά κέντρα (conference centers): Είναι μεγάλες εγκαταστάσεις που μπορούν να αναδιαμορφωθούν με την αναδιάταξη χωρισμάτων και να ικανοποιήσουν μεταβαλλόμενο αριθμό συνέδρων ή και ταυτόχρονες συνεδριάσεις διαφορετικών ομάδων εργασίας.
• Μεγάλες αίθουσες θεαμάτων (theaters & lounges): Αυτές προσφέρουν μια διαφορετική εμπειρία, είναι ευρύχωρες αίθουσες θεάτρου και κινηματογράφου πάνω στο πλοίο που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ειδικές τελετές και εκδηλώσεις, όχι για όλες τις συνεδρίες.
• Δωμάτια διοικητικού συμβούλιου (board rooms): Είναι πιο μικρά και ιδιωτικά δωμάτια με ένα κεντρικό τραπέζι για συναντήσεις πολύ λίγων συμμετεχόντων, συνήθως ως μέρος μεγαλύτερου γεγονότος. Διαθέτουν άνετο χώρο και ανεξάρτητο οπτικοακουστικό σύστημα.

Εκτός από τις αίθουσες συνεδριάσεων και τις μικρότερες αίθουσες συναντήσεων, πολλοί άλλοι χώροι του πλοίου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για συναντήσεις, για επίσημα δείπνα ή μπουφέ, για κοκτέιλ και κάθε μορφής δραστηριότητα. Η ύπαρξη πολλών εστιατορίων, μπαρ και άλλων χώρων εστίασης καθιστά δυνατή την πλήρη κράτηση κάποιου χώρου για ένα κλειστό δείπνο ή πάρτι αποκλειστικά για συνέδρους, χωρίς να επηρεάζεται η λειτουργία του πλοίου και χωρίς να ενοχλούνται οι υπόλοιποι επιβάτες.

Διατροφή
Η διατροφή είναι ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία μιας κρουαζιέρας και κάθε κρουαζιερόπλοιο προσφέρει σε κάθε ταξίδι του μια μεγάλη ποικιλία επιλογών στον τομέα αυτό. Το πρωινό και κάποια γεύματα την ημέρα συνήθως συμπεριλαμβάνονται στην τιμή του εισιτηρίου, ενώ ακόμα και στα γεύματα που αυτό δε συμβαίνει, η τιμή τους είναι κατά κανόνα πολύ μικρότερη από ένα αντίστοιχο γεύμα σε εστιατόριο στη στεριά. Ο επιβάτης μπορεί να δειπνήσει οποιαδήποτε στιγμή θέλει σε οποιαδήποτε από τα εστιατόρια ή άλλες εγκαταστάσεις εστίασης του πλοίου, με κάποιους μικρούς περιορισμούς. Η ποικιλία των προσφερομένων μενού είναι τεράστια, καθώς στα πολύ μεγάλα κρουαζιερόπλοια, που είναι πιο πιθανό να φιλοξενήσουν και τα μεγαλύτερα συνέδρια, μπορεί να υπάρχουν εστιατόρια ή μενού χορτοφάγων (vegetarian) ή πλήρους αποφυγής ζωικής ύλης (vegan), εστιατόρια σε στυλ παραδοσιακού μπάρμπεκιου, έθνικ εστιατόρια με κουζίνα διαφορετικών πολιτισμών, ειδικά μενού για διαβητικούς επιβάτες, μενού με μετρημένες θερμίδες, με χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο, πρωτεΐνες ή άλλα συστατικά, ακόμα και μενού χριστιανικής ή εβραϊκής (kosher) νηστείας.

Ακόμα ένα χαρακτηριστικό της διατροφής στο κρουαζιερόπλοιο είναι και τα πολυτελή εστιατόρια που έχουν την υπογραφή παγκοσμίου φήμης σεφ. Οι μεγάλες εταιρίες κρουαζιέρας έχουν κλείσει συμφωνίες με διάσημους σεφ, οι οποίοι αναλαμβάνουν να φτιάξουν τα μενού της εταιρίας για όλα ή κάποια από τα πλοία της, να δημιουργήσουν κάποια πιάτα που δεν θα προσφέρονται πουθενά άλλου ως signature plates, να εκπαιδεύσουν τους μάγειρες, παρασκευαστές και σεφ του πλοίου στην προετοιμασία τους και τέλος να διαφημίσουν τη συνεργασία τους αυτή με την εταιρία ως τρόπο προσέλκυσης επιβατών. Κάποιες στιγμές μάλιστα, μία ή δύο φορές το χρόνο, βρίσκονται οι ίδιοι στην κουζίνα των συγκεκριμένων εστιατορίων για να παρασκευάσουν γεύματα για τους τυχερούς επιβάτες. Αυτό λειτουργεί πολύ θετικά για την εμπειρία των επιβατών, καθώς και απολαμβάνουν τις δημιουργίες αυτών των παγκοσμίου κλάσης σεφ, αλλά και το κάνουν σε πολύ χαμηλότερες τιμές από το αντίστοιχο γεύμα στο εστιατόριο που συνήθως εργάζεται ο σεφ στη στεριά. Η επιλογή εκ μέρους των εταιριών μαγείρων, παρασκευαστών και σερβιτόρων αναλόγων προσόντων και ποιότητας και η εκπαίδευσή τους, εγγυάται το υψηλό επίπεδο της γαστρονομικής εμπειρίας του επιβάτη.

Τα εστιατόρια των κρουαζιεροπλοίων είναι, ως επί το πλείστον, ανοιχτά 24 ώρες το 24ώρο, ώστε να έχει ο επιβάτης τη δυνατότητα να δειπνήσει όποτε θέλει. Τα εστιατόρια αυτά έχουν και μια μεγάλη ποικιλία κρασιών και άλλων ποτών, σπανίων ή πιο συνηθισμένων και διαθέτουν ανάμεσα στο προσωπικό τους και εξειδικευμένους γνώστες των κρασιών, sommeliers, που χειρίζονται την κάβα και προτείνουν στους επιβάτες ανά περίπτωση. Επιπλέον δίνεται η δυνατότητα στους διαμένοντες σε σουίτες να δειπνήσουν με επιλογές από το μενού κάθε εστιατορίου ή άλλου χώρου εστίασης στη σουίτα τους.

Τέλος, οι οργανωτές εκδηλώσεων και συνεδρίων πάνω στο κρουαζιερόπλοιο μπορούν να έλθουν σε διακανονισμό με την εταιρία και να δεσμεύσουν συγκεκριμένα τραπέζια στα εστιατόρια για τους συμμετέχοντες στις εκδηλώσεις ώστε να γνωριστούν καλύτερα μεταξύ τους, να ζητήσουν την ύπαρξη ειδικού προσωπικού που να μιλάει τη γλώσσα των συμμετεχόντων και τέλος να χρησιμοποιήσουν κάποιο εστιατόριο ή μπαρ του πλοίου για τις εκδηλώσεις τους ή για ειδικές τελετές και εταιρικά γεύματα.

Διασκέδαση
Πρωτίστως μια κρουαζιέρα είναι διακοπές και κάθε κρουαζιερόπλοιο έχει αμέτρητες ψυχαγωγικές δραστηριότητες για όλους τους επιβάτες, κάθε ηλικίας. Τα μεγάλα κρουαζιερόπλοια διαθέτουν γυμναστήρια και spa, αθλητικές εγκαταστάσεις ποδοσφαίρου, μπάσκετ, μίνι γκολφ, τένις, πινγκ-πονγκ, μαθήματα αεροβικής γυμναστικής και πιλάτες, πισίνες εσωτερικές και εξωτερικές, μαθήματα χορού και μαγειρικές επιδείξεις, διάφορα τουρνουά με έπαθλα. Για τους λιγότερο αθλητικούς επιβάτες υπάρχουν πολλά μπαρ και σαλόνια με απαλή μουσική που μπορούν να χαλαρώσουν και να πιουν ένα ποτό, βιβλιοθήκες και αναγνωστήρια, καζίνο, κινηματογράφος, ζωντανές παραστάσεις θεάτρου ή μουσικής από καλλιτέχνες, νυχτερινά κλαμπ με χορευτική μουσική, internet corners, karaoke bars και πολλές άλλες εγκαταστάσεις, ανάλογα με το μέγεθος του πλοίου και την εταιρία. Ακόμα μπορεί να υπάρχει ένα κυνήγι θησαυρού εν εξελίξει καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού, με τη συλλογή στοιχείων από όλα τα μέρη του πλοίου που ο επιβάτης μπορεί να επισκεφτεί.

Υπάρχουν επίσης και εξειδικευμένες θεματικές κρουαζιέρες για τους λάτρεις συγκεκριμένου είδους μουσικής ή μιας τηλεοπτικής σειράς ή κρουαζιέρες που περιστρέφονται γύρω από κάποιο υποτιθέμενο φόνο που οι επιβάτες προσπαθούν να λύσουν (murder mysteries) και ένα σωρό άλλες επιλογές. Ο παγκόσμιος κολοσσός της ψυχαγωγίας Disney διαθέτει εταιρία κρουαζιέρας με ειδικά μετασκευασμένα πλοία που φιλοξενούν δραστηριότητες αντίστοιχες με τα διάφορα θεματικά πάρκα του ομίλου, ενώ και οι 8 διεθνείς εταιρίες κρουαζιέρας έχουν στην κατοχή τους ιδιωτικά νησιά, η εξερεύνηση των οποίων αποτελεί μέρος του προγράμματος.

Όλο το πρόγραμμα δραστηριοτήτων του πλοίου για όλο το ταξίδι γίνεται γνωστό στους επιβάτες από την πρώτη μέρα, αλλά και κάθε μέρα μοιράζεται στις καμπίνες ένα φυλλάδιο με τις δραστηριότητες της επόμενης μέρας. Οι οργανωτές ενός συνεδρίου μπορούν να ζητήσουν να μπουν οι συνεδρίες και οι εκδηλώσεις τους στο πρόγραμμα του πλοίου για να διευκολυνθούν οι συμμετέχοντες ή να τυπώσουν δικό τους πρόγραμμα. Επίσης μπορούν να αλλάξουν την ώρα κάποιας συνεδριακής εκδήλωσης αν συμπίπτει με μια ενδιαφέρουσα δραστηριότητα ή και το αντίθετο, αν οι συμμετέχοντες στο συνέδριο επιβάτες αποτελούν πλειοψηφία πάνω στο πλοίο.

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των συνεδρίων εν πλω

Τα πλεονεκτήματα ενός συνεδρίου ή μιας εταιρικής εκδήλωσης εν πλω είναι πάρα πολλά. Συγκεκριμένα:
– Η διοργάνωση ενός συνεδρίου σε ένα πλοίο είναι πολύ πιο φθηνή, τόσο για τον οργανωτή, όσο και για το σύνεδρο-επιβάτη, από τη διοργάνωση σε ένα ξενοδοχείο ή συνεδριακό κέντρο της ξηράς, χωρίς να υπολείπεται σε τίποτα από την αντίστοιχη αυτή εκδήλωση. Η εξειδικευμένη εταιρία Επαγγελματιών Οργανωτών Συνεδρίων σε πλοία SEACruises παίρνει το παράδειγμα ενός τριήμερου συνεδρίου σε ένα ξενοδοχείο του Λας Βέγκας και ενός συνεδρίου εν πλω σε μια τετραήμερη κρουαζιέρα και καταλήγει στο ότι το συνέδριο εν πλω θα κοστίσει στον επιβάτη-σύνεδρο $ 585 κατά μέσο όρο, ενώ το τριήμερο συνέδριο στη διάσημη πόλη θα κοστίσει στο σύνεδρο κατά μέσο όρο $ 1310. Αυτό συμβαίνει γιατί οι εταιρίες κρουαζιέρας έχουν δημιουργήσει πακέτα συνεδρίων all inclusive, που περιλαμβάνουν όλες τις χρεώσεις του ταξιδιού και του συνεδρίου και η εταιρία μεσαζόντων Landry & Kling υπολογίζει ότι κατά μέσο όρο ένα τέτοιοall inclusive συνέδριο εν πλω κοστίζει 20%-30% λιγότερο από ένα συνέδριο με τις αντίστοιχες παροχές σε ένα θέρετρο. Παρακάτω παρατίθεται ο πίνακας με το τι περιλαμβάνει ένα πακέτο συνεδριακού τουρισμού εν πλω.

Σύγκριση χρεώσεων ξενοδοχείου-κρουαζιερόπλοιου

Πηγή: SEACruises, Your guide to planning Successful Group Cruises, Promotional Brochure, 2011

– Μια κρουαζιέρα είναι κάτι το διαφορετικό και αναζωογονητικό, που ανοίγει το μυαλό και προσφέρει νέες εμπειρίες. Οι συμμετέχοντες θα φύγουν από την καθημερινότητα και θα συνδυάσουν τη δουλειά με την ξεκούραση. Ειδικά όσοι δεν έχουν ξαναπάει σε κρουαζιέρα θα εντυπωσιαστούν
– Το πλοίο είναι ταυτόχρονα ένα ανοιχτό αλλά και ένα κλειστό περιβάλλον. Ενώ προσφέρει τη γαλήνη της θάλασσας και την άνεση του μεγέθους του, εντούτοις δεν παύει να είναι ένας περίκλειστος χώρος, που δεν επιτρέπει στους συμμετέχοντες να διασκορπιστούν. Μπορούν κατά αυτό τον τρόπο να αλληλεπιδράσουν καλύτερα και περισσότερο, να κάνουν νέες γνωριμίες και  ανταλλαγή απόψεων, με λιγότερους περισπασμούς.
– Το πλοίο είναι το ιδανικό περιβάλλον για να φέρει ο σύνεδρος τη/το σύντροφό του και τα παιδιά του, καθώς υπάρχουν πολλές δραστηριότητες για όλη την οικογένεια και ειδικευμένα προγράμματα και προσωπικό για τη δημιουργική απασχόληση των παιδιών.
– Το πλοίο επισκέπτεται πολλά διαφορετικά λιμάνια σε κάθε ταξίδι και έτσι οι επιβάτες-σύνεδροι έχουν τη δυνατότητα να κάνουν μικρές εξορμήσεις και περιηγήσεις, που ανανεώνουν το ενδιαφέρον τους προς τις εργασίες του συνεδρίου.
– Υπάρχει η δυνατότητα να είναι οι σύνεδροι μόνο μερικοί από τους επιβάτες, να είναι οι μισοί ή και να ναυλωθεί ολόκληρο το πλοίο για ένα συνέδριο ή μια εκδήλωση, να είναι σε αυτό μόνο οι σύνεδροι και οι οικογένειές τους. Αυτό μπορεί να γίνει είτε σε πολύ μεγάλα συνέδρια ενώσεων για μεγάλα κρουαζιερόπλοια είτε και σε μικρές εταιρικές εκδηλώσεις, με τη χρήση μικρότερων πλοίων ή γιότ ή ιστιοφόρων. Ειδικά τα μικρά γιότ είναι ιδανικά για σημαντικές εταιρικές διασκέψεις λίγων υψηλόβαθμων στελεχών, στις οποίες συζητούνται θέματα που πρέπει να μείνουν απόρρητα.
– Υπάρχει και ο ψυχολογικός παράγοντας, καθώς η παγκόσμια οικονομία επανέρχεται και οι εργαζόμενοι θέλουν να ζήσουν μια διαφορετική εμπειρία που θα ανεβάσει το ηθικό τους και θα τους κάνει να νιώσουν ότι τα χειρότερα πέρασαν.

Υπάρχουν όμως και συγκεκριμένα μειονεκτήματα που έχουν αναγνωριστεί στη διοργάνωση συνεδρίων εν πλω. Αυτά είναι:
– Η φορολογία, καθώς οι μεγάλες εταιρίες που έχουν την έδρα τους στις Ηνωμένες Πολιτείες αντιμετωπίζουν ένα μη ξεκάθαρο καθεστώς όσον αφορά τη φορολογία των συνεδρίων εν πλω και αν αυτά θεωρούνται ως επαγγελματικές υποχρεώσεις και άρα έχουν μικρότερο φορολογικό συντελεστή. Γενικά ένα συνέδριο εν πλω μαζί με τους φόρους μπορεί να κοστίζει λιγότερο από ένα συνέδριο στη στεριά, που εμπίπτει στο αφορολόγητο. Η αμερικανική νομοθεσία θεωρεί τα συνέδρια εν πλω σε πλοία που δεν έχουν αμερικανική σημαία ως συνέδρια στο εξωτερικό και τα φορολογεί, ενώ είναι αφορολόγητα τα συνέδρια σε πλοίο με αμερικάνικη σημαία, που είναι όμως ένα και μόνο από τα 435 ενεργά κρουαζιερόπλοια στον κόσμο. Επίσης έχουν βρεθεί και άλλα νομικά «παράθυρα» για τη μείωση της φορολογίας, όπως η δήλωση ότι το πλοίο «μεταφέρει» τους συμμετέχοντες σε ένα επαγγελματικό συνέδριο που γίνεται στην ξηρά.
– Το φαγητό είναι μια άλλη ανησυχία και ίσως κάποιοι πιθανοί συμμετέχοντες επιλέξουν να μη συμμετέχουν τελικά λόγω διατροφής. Δεν υπάρχει όμως κανένας λόγος προβληματισμού γιατί το φαγητό των κρουαζιερόπλοιων είναι πολύ καλό, όπως προαναφέραμε, σχεδιασμένο και προετοιμασμένο από άψογους επαγγελματίες, διαθέτει τεράστια ποικιλία και είναι ελεγμένο από πολλές υγειονομικές αρχές και τις ίδιες τις εταιρίες που δεν θα ρίσκαραν μια κακή δημοσιότητα.
– Η περίπτωση ανάπτυξης ναυτίας σε επιβάτες με προδιάθεση. Αυτό είναι σπάνιο, καθώς τα σύγχρονα κρουαζιερόπλοια διαθέτουν σταθεροποιητές και ταξιδεύουν σε πολύ ήρεμα νερά, κυρίως στην Καραϊβική. Επίσης τα πλοία διαθέτουν σειρά από φάρμακα εναντίον του ιλίγγου και της ναυτίας καθώς και τα περίφημα sea-bands, βραχιόλια που ρυθμίζουν μαγνητικά την πίεση για να καταπολεμήσουν τη ναυτία.
– Η πιθανότητα τυφώνων και τροπικών καταιγίδων, που δεν μπορεί ποτέ να αποκλειστεί στα νερά της Καραϊβικής, του Ειρηνικού ή του Ινδικού Ωκεανού. Αυτή είναι μια σωστή ανησυχία από μέρους διοργανωτών και συμμετεχόντων, όμως τα πλοία, σε αντίθεση με τα ξενοδοχεία των νησιών ή της ενδοχώρας, μπορούν να αλλάξουν κατεύθυνση για να αποφύγουν ένα τέτοιο γεγονός ή να έχουν τις λιγότερες πιθανές συνέπειες. Σε αυτό προστίθεται και η ύπαρξη των τελειότερων συστημάτων προειδοποίησης καιρού και καθημερινών προγνώσεων από τα κεντρικά γραφεία των εταιριών.

(*) Ιωάννης Παπαδημητρόπουλους: MBA in Tourism

Οκτώβριος 2012