Η εξελικτική μετάβαση της κοινωνίας μας από την αγροτική, στη βιομηχανική και στη συνέχεια στην εποχή των πληροφοριών δίνει σταδιακά τη θέση της στην ‘κοινωνία των ονείρων’ όπου τα συναισθήματα, οι συγκινήσεις και η φαντασία επικρατούν και η αναδυόμενη οικονομική αξία δεν είναι πλέον απλά οι υπηρεσίες αλλά οι εμπειρίες.
Ένα σύγχρονο και δυναμικό σύστημα τουρισμού καλείται να προσαρμοστεί σε αυτή την εξέλιξη, αναπτύσσοντας τουριστικά προϊόντα και υπηρεσίες που θα έχουν τη μορφή αναλώσιμων εμπειριών, με τη δημιουργία και την αφήγηση συναρπαστικών μύθων, θρύλων και ιστοριών καθιστώντας τον επισκέπτη συμμέτοχο σε αληθινές και εμπνευσμένες συγκινήσεις. Οι ανάγκες και οι επιταγές των σύγχρονων ταξιδιωτών επιβάλλουν στους τουριστικούς προορισμούς, να εφευρεθούν εκ νέου, να μετακινηθούν από την προσφορά προϊόντων και υπηρεσιών στην ενορχήστρωση και παροχή ανεξίτηλων εμπειριών και βιωμάτων προκειμένου να διαφοροποιηθούν και να παραμείνουν ανταγωνιστικοί στο μέλλον.
Η Θέση της Ρόδου στις Σύγχρονες Τουριστικές Εξελίξεις
Η Ρόδος είναι σήμερα ένας κορεσμένος τουριστικός προορισμός καθώς η προσφορά τουριστικών καταλυμάτων και υπηρεσιών υπερβαίνει σημαντικά την ζήτηση του. Για να καταστεί η Ρόδος ανταγωνιστική στο μέλλον απαιτείται να γίνουν σημαντικά μεγάλες δράσεις (MEGA-ACTIONS) και σημαντικά μεγάλα γεγονότα (MEGA – EVENTS) που θα δημιουργήσουν εξαιρετική ζήτηση για τον προορισμό και θα της επιτρέψουν να εισαχθεί επιτυχώς στην κοινωνία των ονείρων προσφέροντας εξαιρετικές εμπειρίες στους επισκέπτες της. Η εισαγωγή εμπειριών στο τουριστικό σύστημα της Ρόδου επικεντρώνεται στα θέλγητρα, που αποτελούν τον ουσιώδη παράγοντα ζήτησης για ένα προορισμό, οπότε η Μεσαιωνική Πόλη με το Κάστρο των Ιπποτών, η Λίνδος, η Κοιλάδα των Πεταλούδων, από απλά αξιοθέατα που μπορεί απλά να δει κανείς οφείλουν να μετεξελιχθούν σε διαδραστικά θέλγητρα και σε πόλους δημιουργίας, ενορχήστρωσης και παροχής εξαιρετικών εμπειριών προς τους επισκέπτες τους.
Στον τουρισμό του μέλλοντος όμως, όπου οι προορισμοί καλούνται να επανεφευρεθούν, να πλάσουν μύθους και ιστορίες που θα προσφέρουν εμπειρίες στους επισκέπτες τους, η Ρόδος, έχει ανάγκη και χρέος να διακριθεί ως προορισμός στον παγκόσμιο χάρτη και να αποκτήσει εξαιρετική ζήτηση, μπορεί και πάλι να είναι μοναδική.
Η Ρόδος φέρει το μύθο του Κολοσσού, ενός από τα επτά θαύματα του κόσμου, που αποτελούσαν εορτασμό της μυθολογίας, των τεχνών, της επιστήμης και της θρησκείας, ιδιότητες που εξάπτουν επί αιώνες την φαντασία των ανθρώπων. Η αναβίωση λοιπόν του μύθου είναι η σημαντική καινοτομία που θα επιτρέψει στους επισκέπτες του σήμερα να ζήσουν την εμπειρία και να γνωρίσουν το βαθύ ιστορικό μυστήριο εκείνων των θρυλικών αρχαίων εποχών.
Η Αναδημιουργία του Αρχαίου Θαύματος του Κολοσσού της Ρόδου
Σε Σύγχρονο Θαύμα Εκδοχής 21ου αιώνα
Η τοποθέτηση της Επιστημονικής Ομάδας Τουρισμού στο θέμα της αναδημιουργίας του Αρχαίου Θαύματος του Κολοσσού έχει σαν στόχο να ορίσει το ορθό πλαίσιο που θα πρέπει να υλοποιηθεί το εγχείρημα, ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή αξιοποίηση του, με προοπτική το έργο να μην υποθηκεύσει την ιστορία και το μέλλον του προορισμού αλλά αντίθετα να τον εξελίξει και να τον εμπλουτίσει, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα τα μοναδικά τουριστικά και πολιτιστικά του πλεονεκτήματα.
Η εισήγηση τίθεται υπέρ της δημιουργικής αναβίωσης του Θαύματος του Κολοσσού σε ένα σύγχρονο Έργο-Θαύμα που θα μετουσιώσει, θα μετεξελίξει και θα αξιοποιήσει τα ανεκτίμητα άυλα στοιχεία και τις συμβολικές αξίες του μυθικού μνημείου.
Η πρόταση αντιτίθεται στην ιδέα της δημιουργίας ενός στείρου αντίγραφου (Replica) του αρχαίου Θαύματος. Μία τέτοια προσπάθεια πέρα από άτοπη, καθώς τα ιστορικά στοιχεία που υπάρχουν είναι ελλιπή και ανακριβή, πολύ περισσότερο θα ήταν αναχρονιστική διότι θα αφαιρούσε τα στοιχεία του Θαύματος, το μυστήριο, την καλλιτεχνική και μυθολογική αξία του ιστορικού μνημείου. Πάνω από όλα όμως, θα ακύρωνε την ίδια την έννοια του Θαύματος γιατί δεν θα αποτελούσε επίτευγμα για τη σημερινή εποχή. Θα ήταν καταστρεπτικό για το μύθο, και ταυτόχρονα αυτοχειρικό για τον προορισμό και την ιστορία του, να δημιουργηθεί ένα αντίγραφο-αναπαράσταση ενός ανύπαρκτου στη σημερινή εποχή Θαύματος. Κατά συνέπεια, η οποιαδήποτε προσπάθεια αναχρονιστικής απομίμησης θα πρέπει εκ προοιμίου να αποκλειστεί.
Ενδεδειγμένο Πεδίο Συσχετισμού
Το πεδίο συσχετισμού μεταξύ του αρχαίου μνημείου και του σύγχρονου έργου ενδείκνυται να αποτελεί μόνο μεταφορά των συμβολικών αξιών και ιδιοτήτων:
Ο Κολοσσός είναι το έργο-ορόσημο της Ρόδου που επί αιώνες ταυτίζεται με αυτή και συνδέεται άρρηκτα μαζί της σε παγκόσμιο επίπεδο. Το σύγχρονο έργο οφείλει να είναι και πάλι παγκόσμιο ορόσημο, για να λειτουργήσει ως κορυφαίο θέλγητρο, ως λόγος επίσκεψης της Ρόδου για ταξιδιώτες που μέσω αυτού θα βιώνουν την μοναδικότητα του Ελληνικού πολιτισμού.
Το μνημείο έφερε το μέγεθος, την ιδιότητα και τον μύθο του αρχαίου Θαύματος. Το σύγχρονο δημιούργημα οφείλει να εκλάβει τη διάσταση σύγχρονου Θαύματος 21ου αιώνα, ώστε να γίνει παγκόσμιο σημείο αναφοράς.
Ο Κολοσσός κατασκευάστηκε για να αποτίσει φόρο τιμής στον θεό Ήλιο, την ειρήνη και την ελευθερία. Το σύγχρονο Θαύμα οφείλει να γίνει οικουμενικό σύμβολο ειρήνης και φιλίας και συναδέλφωσης των λαών.
Όραμα
Το όραμα του εγχειρήματος πρέπει να είναι:
“Η δημιουργία ενός Θαύματος εκδοχής και οπτικής 21ου αιώνα που θα αντλεί την έμπνευση του από το αρχαίο μνημείο. Θα πρέπει να είναι ένα εξελικτικό δημιούργημα, που θα προσδώσει υπόσταση στις απαράμιλλες συμβολικές αξίες του Κολοσσού, αποσκοπώντας να καταστεί ένα επίτευγμα της εποχής μας. Θα αποτελεί σύμβολο του Ελληνικού Πολιτισμού και θα εμπλουτισθεί με ένα οικουμενικό ιδεολογικό περιεχόμενο. Όπως ακριβώς ο Κολοσσός κατασκευάστηκε για να αποτίσει φόρο τιμής στον θεό Ήλιο, την ειρήνη και την ελευθερία, το σύγχρονο Θαύμα, ευρισκόμενο στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, φιλοδοξεί να γίνει παγκόσμιο σύμβολο ειρήνης και φιλίας των λαών και μέσω της νοερής εκπομπής φωτός στις ανθρώπινες ιδέες και πράξεις, να αναδείξει την Ρόδο σε πόλη- φάρο, διαχέοντας μηνύματα ελπίδας και αισιοδοξίας στις προσδοκίες των επερχόμενων γενεών.”
Υλοποίηση
Η υλοποίηση του έργου στα πλαίσια αυτής της εισήγησης αναπτύσσεται προοδευτικά. Σε προπαρασκευαστικό στάδιο ως ουσιαστικές προϋποθέσεις τίθενται η αντιμετώπιση του έργου ως εθνικής υπόθεσης, η εξασφάλιση ομοφωνίας και η από κοινού υιοθέτηση όλων των κομμάτων καθώς και η συμμετοχή όλων των φορέων που εμπλέκονται στην υλοποίηση του.
Όσον αφορά στο θέμα της χωροθέτησης του έργου η θέση που θα επιλεγεί θα πρέπει να πληροί τις προϋποθέσεις που επιβάλλει η δημιουργία ενός έργου ορόσημου και κορυφαίου αξιοθέατου ενός προορισμού.
Εικαστική Απεικόνηση – Τεχνική Κατασκευή
Με βάση το όραμα για τη δημιουργία ενός σύγχρονου Θαύματος 21ου αιώνα, ανακύπτουν τρεις ιδιότητες που θα πρέπει να διασφαλίζει το έργο ως προς την εικαστική απεικόνιση και την τεχνική κατασκευή οι οποίες είναι :
1)Υψηλή καλλιτεχνική αξία (παγκόσμιας αναγνωρισιμότητας)
2) Αισθητική αρτιότητα
3)Υπέρβαση (δια μέσου της καινοτομίας) των συμβατικών μεθόδων κατασκευής
Διεθνής Διαγωνισμός – Διεθνής Επιτροπή Επιλογής
Για να εξασφαλισθούν τα στοιχεία αυτά σε ένα δημιούργημα που θα τύχει διεθνούς αναγνώρισης και αποδοχής, προτείνεται η προκήρυξη ενός ανοιχτού παγκόσμιου καλλιτεχνικού διαγωνισμού.
Η τελική επιλογή θα προκριθεί από μια υψηλού κύρους Διεθνή Επιτροπή στην οποία θα συμμετέχουν εξέχουσες προσωπικότητες από τους χώρους της πολιτικής, των τεχνών, των γραμμάτων, του πολιτισμού και της τεχνολογίας υπό την ηγεσία του Προέδρου της Δημοκρατίας, προκειμένου να διασφαλιστεί η ευρύτερη δυνατή αποδοχή και η διαφάνεια των διαδικασιών.
Εξεύρεση Πόρων – Επικοινωνιακή Στρατηγική
Η χρηματοδότηση του έργου ακολουθεί, καθώς ο προϋπολογισμός θα εκτιμηθεί βάσει της προκριθείσας πρότασης. Ένα μεγάλο τμήμα των πόρων μπορεί να εξευρεθεί μέσω χορηγιών, επιδοτήσεων, υποστηρίξεων, δωρεών και προσφορών. Προς αυτή την κατεύθυνση θα συμβάλλει και η επικοινωνιακή στρατηγική, ταυτόχρονα με την μεγιστοποίηση της δημοσιότητας μέσω Διεθνούς Εκστρατείας Δημοσίων Σχέσεων, κινητοποίησης διαπρεπών Ελλήνων και διεθνών προσωπικοτήτων και διοργάνωσης εκδηλώσεων σε διάφορες φάσεις υλοποίησης του έργου.
Διαχείριση – Αποφυγή Εμπορευματοποίησης
Στα πλαίσια της συγκεκριμένης πρότασης, η διαχείριση του έργου αποκλείει την οποιαδήποτε μορφής εμπορευματοποίηση που παραπέμπει σε ξενόφερτη κουλτούρα, αλλά εστιάζει στην επανεπένδυση των εσόδων στην συντήρηση του μνημείου αλλά και στην περαιτέρω αξιοποίηση του έργου δράσεις για την διάδοση της Ελληνικής Ιστορίας και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, όπως η δημιουργία ενός γειτνιάζοντος Θεματικού Μουσείου για την Αρχαία Ρόδο.
Οφέλη και Συγκριτικά Πλεονεκτήματα της Πρότασης
Η πρόταση δημιουργίας ενός σύγχρονου Θαύματος εμπνευσμένου από τον Κολοσσό εμπεριέχει ασύγκριτης αξίας πλεονεκτήματα για τον προορισμό και τον πολιτισμό.
Ως επίτευγμα του προορισμού εξασφαλίζει τεράστια δημοσιότητα και παγκόσμια απήχηση, επανατοποθετεί την Ρόδο και την Ελλάδα δυναμικά στον παγκόσμιο χάρτη, δημιουργεί εξαιρετική ζήτηση για τον προορισμό, η οποία μπορεί να δρομολογήσει νέα δεδομένα στις τελευταίες εξελίξεις, αποφέροντας παράλληλα σημαντικότατες προσόδους στο νησί.
Ως έργο πολιτισμού προκαλεί το ενδιαφέρον της παγκόσμιας καλλιτεχνικής κοινότητας, συμβάλλει στην αξιοποίηση των Εθνικών μας Θησαυρών, συνεισφέρει στην ανάδειξη της πολιτισμικής μας κληρονομιάς και ενισχύει το αίσθημα της εθνικής μας υπερηφάνειας καθιστώντας αντάξιους συνεχιστές της ιστορίας μας.
Είναι ένα έργο που αν υλοποιηθεί με τον ορθό τρόπο θα έχουμε να κερδίσουμε όλοι μας.
(*) Γιώργος Α. Μπαρμπούτης: Γ. Διευθυντής Marketing Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων Rodos Palace – Μέλος Επιστημονικής Ομάδας Τουρισμού Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου
Νοέμβριος 2005
