Όταν μου ζητήθηκε να γράψω κάποια πράγματα σχετικά με την πρωτοτυπία, την καλαισθησία και το γούστο στο επιχειρηματικό δώρο, με ευχαρίστηση δέχθηκα, διότι είναι ένα θέμα γνώριμο σ’ εμένα και εξαιρετικά προσφιλές. Ανοίγοντας πεταχτά τα κιτάπια μου, διαπίστωσα πως, αστεία-αστεία έχω γράψει αρκετές φορές για το θέμα αυτό και αποφάσισα αυτήν τη φορά να τολμήσω μία προσέγγιση από διαφορετική οπτική γωνία.
Τα τελευταία χρόνια γίνεται πια και στην Ελλάδα πολύς λόγος γύρω από τις διάφορες μορφές επικοινωνίας, αλλά και τη μεγάλη ανάγκη που υπάρχει γι αυτή. Επικοινωνία στις διαπροσωπικές σχέσεις, επικοινωνία στις επαγγελματικές σχέσεις, επικοινωνία παντού.
Επικοινωνία = “έχω επικοινωνίαν (αμοιβαιότης σχέσεων) μετά τινος, έχω τι κοινόν μετά τινος, έρχομαι σε προσωπικήν επαφήν μετά τινος” διαβάζω στο ερμηνευτικό λεξικό του Δημητράκου.
Στις επαγγελματικές σχέσεις, χρησιμοποιούνται διάφορες μορφές της και διάφορα μέσα για να επιτύχουμε τον σκοπό μας. Συχνά ακούμε για “οπτική” και “γραφική” επικοινωνία, γραφικό σχεδιασμό και “τυπογραφία”.
Οπτική επικοινωνία είναι η μετάδοση κάποιου συγκεκριμένου μηνύματος με οπτικά μέσα. Ένα είδος οπτικού μέσου επικοινωνίας είναι η γραφική απεικόνιση, δηλαδή ο γραφικός σχεδιασμός ενός εντύπου (το δημουργικό), που κεντράρει τις σκέψεις τού αποδέκτη στο συγκεκριμένο μήνυμα, δηλαδή τη διαφήμιση.
Ενα άλλο μέσον είναι τα λεγόμενα διαφημιστικά δώρα, εκείνα που χρησιμοποιούνται για προώθηση πωλήσεων και βεβαίως τα Δώρα Δημοσίων Σχέσεων.
Παίζει τεράστιο ρόλο όχι μόνο η επιλογή του ίδιου του αντικειμένου αλλά και ο τρόπος, που παρουσιάζεται, δηλαδή η συσκευασία, η οποία πολλές φορές μπορεί μόνη της να είναι πολύ όμορφη, αλλά να μήν ταιριάζει με το περιεχόμενο (παράδειγμα το ύφος ή το υλικό κατασκευής του).
Ένα δώρο θα πρέπει, πριν απ’ όλα, να ικανοποιεί τις αισθήσεις αυτού στον οποίον απευθύνεται.
Πόσο όμως το πετυχαίνουμε ή έστω πόσο προσπαθούμε;
ή βιαστικά-βιαστικά “ξεπετάμε” μία διαφήμιση ή ένα έντυπο ή αγοράζουμε ένα δώρο, μόνο και μόνο επειδή πρέπει να γίνει κι αυτό; Δεν είναι λίγες οι φορές που βλέπουμε δουλειές, που αντανακλούν την έλλειψη προσοχής και φροντίδας.
Άποψή μου είναι πως, για να ικανοποιήσει κανείς τις αισθήσεις του κοινού του, θα πρέπει κάθε φορά να παρουσιάζει δουλειές που κύριο χαρακτηριστικό θα έχουν τη φαντασία, την καλαισθησία, την πρωτοτυπία αλλά κι εκείνη την επιμέλεια που δείχνει το μεράκι και την αγάπη στο δημιούργημα. Θα πρέπει πρώτα αυτός να νοιώσει τις “θετικές δονήσεις” που πηγάζουν από αυτό που βλέπει και αγγίζει, για να νοιώσει το ίδιο και ο αποδέκτης του.
Λέμε πολλές φορές πως είναι κανείς καλόγουστος ή κακόγουστος ανάλογα με το πόσο εκλεπτυσμένος είναι.
Εγώ δεν πιστεύω ότι οι άνθρωποι, στο φυσικό τους περιβάλλον, είναι κακόγουστοι. Αν γυρίσουμε μερικά χρόνια πίσω, στα όμορφα ελληνικά χωριά μας, τα νοικοκυριά δεν είχαν ούτε κραυγαλέα ούτε άσχημα πράγματα. Αντίθετα, οι μεν νοικοκυρές διακοσμούσαν τις καθαρές αυλές τους με ταιριαστά βαμμένους τενεκέδες με πολύχρωμα γεράνια, όμορφες καλέντουλες ή νεραγκούλες και ύφαιναν αριστουργήματα στους αργαλειούς, οι δε άντρες σμίλευαν με μεράκι θαυμάσια σχέδια στις όμορφες κασέλες, για τα σιτηρά ή τις προίκες, τις κούνιες για τα μωρά ή τα έπιπλά τους, ώστε σήμερα να τα κυνηγάμε κυριολεκτικά, με σκοπό να τα έχουμε στο σπίτι μας, ως διακοσμητικά έργα λαϊκής τέχνης. Γιατί; Διότι τότε, άφηναν οι άνθρωποι τις αισθήσεις τους να λειτουργούν χωρίς επηρεασμούς και μπορούσαν να φτιάξουν αριστουργήματα, με πρωτοτυπία και ομορφιά, ενώ σήμερα, οι επιταγές της μόδας επιβάλλουν κακόγουστες κατασκευές και υλικά αταίριαστα για συγκεκριμένες περιοχές.
Βλέπουμε στο Πήλιο ή στην Κάρυστο για παράδειγμα, σε κατασκευές, να χρησιμοποιείται γρανίτης αντί του θαυμάσιου σχιστόλιθου, που βρίσκεται άφθονος σ’ αυτές τις περιοχές. Γιατί; Διότι ο γρανίτης, είναι εισαγόμενο και ακριβό υλικό και – υποτίθεται – ότι αυτός που τον χρησιμοποιεί είναι πλούσιος, άρα φτασμένος, άρα πετυχημένος. Και μπορεί βέβαια ενα είναι όλα αυτά, μόνο που την ομορφιά την τοποθετεί σε υλικά ή σε αντικείμενα που το “lifestyle” έχει επιβάλει.
Κακογουστιά λοιπόν εκεί που το μεράκι και οι αισθήσεις έφτιαχναν αριστουργήματα από ξύλο, πέτρα, χρώμα ή πηλό. Κακογουστιά κατ’ επέκταση και στα αντικείμενα που κατακλύζουν τις αγορές, και πασάρονται σωρηδόν σαν διαφημιστικά ή επιχειρηματικά δώρα.
Η πρωτοτυπία χρειάζεται παρούσες τις αισθήσεις. Χρειάζεται φαντασία, συγκέντρωση, ενασχόληση, προσοχή και χρόνο. Χρειάζεται τον άνθρωπο απελευθερωμένο από ταμπού και κανόνες “αισθητικής”, που επιβάλλονται από τους υποψιασμένους διαμορφωτές στους ανυποψίαστους τηλεθεατές ή αναγνώστες σύγχρονων “in” περιοδικών.
Πάρα πολλές φορές έχω συναντήσει υπαλλήλους, σε μεγάλες εταιρείες, που δεν τολμούν να περιλάβουν στις προτάσεις τους, προς τους ανωτέρους τους, ιδέες για δώρα και διαφήμιση, φοβούμενοι ότι “θα έχουν άλλες ιδέες” ή οι πελάτες “δεν θα καταλάβουν”.
Αναρωτιέμαι ποιος έχει το δικαίωμα να υποτιμά τον άλλον ερήμην του, πραγματικά δεν ξέρω.
Και το θέμα δεν είναι οικονομικό. Δεν είναι ανάγκη να ξοδέψει κανείς πολλά χρήματα για να ευχαριστήσει. Καθόλου μάλιστα. Η καλαισθησία – η αίσθηση του ωραίου – είναι εκείνη που ευχαριστεί, με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται ο σκοπός μας.
Όταν προσφέρουμε ένα δώρο – δεν έχει σημασία αν είναι μεγάλο ή μικρό, φθηνό ή ακριβό- σκοπός μας είναι – θα πρέπει να είναι – η ευχαρίστηση του λήπτη, όχι απλά να βγάλουμε την υποχρέωση. Δώρα που προσφέρονται απλά προς εντυπωσιασμό, συνήθως ενοχλούν και βέβαια είναι καταδικασμένα να ξεχασθούν σε κάποιο ντουλάπι.
Ανάλογα με το είδος ή το ύφος της εταιρείας μας λοιπόν, μπορούμε να επιλέξουμε αντικείμενα κατασκευασμένα από φυσικά υλικά (χαρτί, ξύλο, ύφασμα, γυαλί κλπ.), αντικείμενα από μέταλλο (ορείχαλκο, αλουμίνιο κλπ.) σε σχήματα και σχέδια, που γοητεύουν το μάτι, την αφή, το πνεύμα μας.
Μήπως είναι λοιπόν η ώρα να αφήσουμε ελεύθερες τις αισθήσεις μας να επιλέξουν εκείνες τα διαφημιστικά μας δώρα, απελευθερωμένοι από ταμπού και σύμβολα;
(*) Χρυσούλα Φωκά: Διευθύντρια “Footprints”
Οκτώβριος 1999
